Wij trappen het nieuwe jaar smaakvol af met een prachtige rum uit Panama: Ron Abuelo. De populariteit van rum blijft toenemen en hiermee stijgt ook de diversiteit in het aanbod van rumproducenten. Meer diversiteit betekent meer verschillende expressies om te proeven en dit is iets waar wij alleen maar blij van worden! Zo ook Ron Abuelo, die naast haar ‘Gran Reserva‘ (de 12 años), nu ook de XII Two Oaks heeft uitgebracht. In dit artikel vertellen wij je meer over Ron Abuelo, de unieke eigenschappen van haar rum en Panamese Rum in het algemeen. Lees je mee?
Ron Abuelo, rum uit ambacht
Het is maar goed dat Don José Varela Blanco vanuit Spanje de reis heeft gemaakt naar Panama om zich daar te vestigen. In 1908 begon hij daar namelijk de eerste suikerrietplantage in de Pesé vallei. Dit was het begin van de reis voor Ron Abuelo. Met het suikerriet, het basiselement van rum, begon hij aan de productie van een inmiddels internationaal erkende rum van hoge kwaliteit. Dit familiebedrijf (onder de naam Varela Hermanos, wat staat voor de gebroeders Varela) werkt nog steeds vanuit ambachtelijke overtuiging en voert het volledige beheer over het productieproces.
Hiermee is Ron Abuelo een ”Single Estate” rum. In Panama, op hun landgoed, wordt alles van gewas (steeds meer een unicum) tot en met botteling uitgevoerd. Wij vinden dit een mooi en onderscheidend kenmerk. Zeker omdat in het rumlandschap en masse geproduceerd wordt door grote merken op basis van snel inkopen, blenden en verkopen. Het uitvoeren van het hele proces vergt kennis, kunde en durf en geeft Ron Abuelo de mogelijkheid om alles naar haar eigen smaak te perfectioneren.
Voor de rijping van haar rum gebruikt Ron Abuelo voor haar vier exclusieve expressies (Finish Collection en de Centuria) de zogeheten Solera-methode. Dit is een vaten systeem waarbij het distillaat wordt gerijpt/verouderd door het te rouleren van vat van hoog naar laag. De laagste vaten worden nooit helemaal leeggemaakt, hierdoor blijft er altijd een deel achter wat door rijpt. Voor de gangbare expressies gebruikt men het vintage pallet systeem. De Master Blender selecteert met zijn team per batch de vaten die gebotteld gaan worden (single blend). Het blenden gebeurd vervolgens in een marriage-cask. Hierbij is het de kunst om het smaakprofiel van de verschillende batches gelijk te houden.
De productie van Rum is een arbeidsintensief proces, zo gaat ook het kappen van het suikerriet op traditionele wijze. Namelijk met de hand, en een groot deel van de lokale bevolking draagt hier haar steentje aan bij. Op deze manier ondersteunt de producent de lokale bevolking. In lijn hiermee wordt ook duurzaam geproduceerd. Waar andere producenten velden platbranden, doet Ron Abuelo dit niet. Het oogsten zoals je leest gaat niet machinaal en materiaal wordt zoveel als mogelijk hergebruikt. Ron Abuelo kent geen slaven verleden. Dit is kenmerkend, aangezien Rum een wat duister verleden heeft met kolonialisme, slavernij, onderdrukking en misdaad.
De productie
Voor het fermentatieproces gebruikt Ron Abuelo eigen-gekweekte gistculturen van de ‘miel de cana‘, dit is een volle suikerriet siroop. Hier wordt bronwater aan toegevoegd. Vervolgens heeft het ongeveer 24-36 uur de tijd nodig om het om te zetten tot suikerriet-wijn van circa 7% alcohol. Voor distillatie hiervan gebruikt men een single column still (een continues still of coffee still). Het destillaat wat hieruit volgt bevat circa 70% alcohol. De Varela’s hebben graag een voorspelbare uitkomst voor hun product en kiezen om deze reden voor deze manier. Wat je ook tegenkomt in de productie van rum is het fermenteren in een koperen Alambiek, dit geeft meer variërende resultaten. Na het destillatie-proces gaat de rum, natuurlijk, rijpen in de vaten.
De collectie van Ron Abuelo
We noemden in de inleiding al de Gran Reserva en de XII Two Oaks. Hierover vertellen wij je verder in dit artikel meer. Eerst gaan wij kort in op de hele collectie die Ron Abuelo aanbied. De collectie onderscheidt zich in drie verschillende leeftijdsklassen, de Añejo Reserva Especial van 5 jaar, de Reserva Superior van 7 jaar en de Gran Reserva van 12 jaar. Daarnaast produceert ze gewilde limiteds zoals de XII Two Oaks van 12 jaar, de XV Finish Collectie (3 varianten) van maar liefst 15 jaar en de zeer oude Centuria Reserva de la Familia. Deze laatste is tot wel 30 jaar oud, het kroonstuk.
Natuurlijk, de leeftijd van de rum heeft invloed op haar smaak. Hoe ouder, hoe complexer het smaakprofiel. Toch is ook relatief jonge rum erg interessant (en ietsje goedkoper) omdat het simpelweg andere smaken geeft. Het is dan ook een grote misvatting dat oude rum ”altijd” beter is. Over smaak valt niet te twisten, dat bepaal alleen jij. Wel geeft de leeftijd richting aan wat je mag verwachten.
Sinds 2012 is Ron Abuelo in Nederland verkrijgbaar. Dat is nog niet zo héél lang. Inmiddels zijn er voldoende rumliefhebbers die dit merk hoog hebben staan. Wij hopen met dit artikel nog meer mensen te inspireren om deze rum te proeven.
Het jaartal op een fles rum
Vaak genoeg valt je de leeftijd op een fles op. Maar hoe werkt dit nu eindelijk? In het geval van Ron Abuelo zit het als volgt:
- De Gran Reserva 12 años bevat ongeveer 60% rum die 12 jaar oud is, 20% ruim die 15 jaar oud is en 20% rum die 9 jaar oud is. Het gemiddelde ligt rond de 12;
- De Reserva Superior 7 años bevat ongeveer 60% rum die 7 jaar oud is, 20% rum die 9 jaar oud is en 20% rum die 5 jaar oud is. Het gemiddelde ligt rond de 7;
- Dan een opvallende. De Centuria Reserva de la Familia. Deze rum bevat uitsluitend de mooiste solera reserves met een leeftijd tot 30 jaar. Hier spreken we dus niet over een gemiddelde maar over een leeftijd ”tot”. Bij de Centuria spreekt de kwaliteit voor zich, een gemiddelde leeftijd is hierbij niet prijsgegeven.
In veel gevallen is de leeftijd op een fles van Ron Abuelo dus de gemiddelde leeftijd. Ook zijn er producenten die alleen de oudste leeftijd vermelden, waarbij het dus kan zijn dat van deze oude leeftijd slechts een paar druppels zijn toegevoegd. Bij andere sterke dranken zoals whisky, cognac en rhum agricole (rum Franse stijl) mag je, wanneer je een leeftijd vermeld, uitsluitend de jongste leeftijd vermelden. Goed opletten dus!
Ron Abuelo XII Two Oaks
Ter verduidelijking: XII staat natuurlijk voor 12 jaar. Ron Abuelo XII Two Oaks is dan ook een rum met een gemiddelde leeftijd van 12 jaar. Bijzonder aan het productie proces is dat deze rum is gerijpt in twee verschillende eikenhouten vaten. Door de rijping op eikenhouten vaten ontstaat een bruine rum. Allereerst wordt de rum gerijpt op bourbon vaten om vervolgens afgewerkt te worden in Amerikaanse eiken vaten die extra verkoold ( ”extra-charred”) zijn. In dit proces wordt de binnenkant van een vat met 180 tot 220 graden gebrand. Vergelijk je het met de Gran Reserva, dan valt op dat deze enkel gerijpt is op bourbon vaten en hierdoor een ander profiel heeft. Het karakter van de rum is door de verkoling van de vaten dan ook lekker rokerig. Maken wij een uitstapje naar whisky dan behoren peated (turf) whisky’s tot onze favoriet, die hebben ditzelfde rokerige karakter. Love it!
De geur van Ron Abuelo XII Two Oaks is zacht: overduidelijk een zoetige vanille met een licht-rokerige tint, ga je wat verder dan kom je op een elegante manier koffie tegen en geroosterde amandel. Op de palate continueert de rook in op wat meer overheersende wijze, de smaak is verder kruidig, een wat sterkere zoetheid dan de vanille (wellicht karamel) en diepere koffie tonen. Verrassend genoeg is de afdronk, ondanks deze smaakexplosies, erg zacht en subtiel en blijft medium-lang hangen.
In een notendop: smaakvol, complex en tegelijkertijd subtiel en zacht. Een must-try. Het grootste verschil met de Gran Reserva zijn de diepere tonen en de rooksmaak.
Rum uit Panama
Panama, is een Republiek met Spaanse invloeden, een tropisch klimaat en bijzonder divers landschap. De oerwouden, berggebieden en vulkanen maken het tot een veelzijdig gebied dat aan twee kanten is ingesloten door zee. De Republiek Panama is met deze elementen een zeer vruchtbare groeiplaats voor suikerriet. Sinds het begin van de 20e eeuw, dankzij de inspanningen van Don José Varela Blanco, staat het bekend voor haar suikerriet én rum. Het jaar 1908 is lang geleden, toch is het voor rum een nog relatief ‘jonge’ speler. Het maakt sindsdien haar opmars en is een steeds grotere wereldspeler op de markt. Het aandeel van rum als exportproduct stijgt dan ook jaarlijks. Rum is niet het enige vervaardigde product uit suikerriet in Panama. Het verdiend haar strepen naast het lokale drankje ”Seco”, een suikerriet-drank vergelijkbaar met Vodka.
Meer weten over rum?
Wij schrijven regelmatig artikelen over lekkere en bijzondere dranken. Het is voor ons ook een zoektocht. Er zijn zoveel verschillende alcoholische dranken die het ontdekken waard zijn en wij nemen je graag mee op onze reis. Ben je benieuwd naar een bepaalde drank, laat het ons dan weten. Geniet met mate(n)!
Sfeerimpressies
